Asbest

Wanneer asbesthoudende afvalstoffen in de bodem worden aangetroffen, is er sprake van een bodemverontreiniging. Naargelang de aard en de oorsprong onderscheiden we verschillende types van asbestverontreiniging:

Asbestproductieafval

In de regio Kapelle-op-den-Bos en Willebroek werd vroeger asbestproductie afval van de voormalige asbestverwerkende bedrijven veelvuldig gebruikt als aanvul- of ophooglaag. Asbestdraaïngen en asbestcementplaatjes worden verspreid aangetroffen in opritten, bermen, nutsleidingentracés, putten, dijken, waterbodems en veldwegen.

Ook het Blaasveldbroek is getroffen door vervuiling met asbestproductieafval. Door de vele overstromingen van de Rupel was het Broek eeuwenlang een vrij ontoegankelijk gebied. Veenafzettingen maakten de vorming van een dikke turflaag mogelijk. Vanaf de twaalfde eeuw werd de rivier ingedijkt. Overstromingen bleven uit en hooilanden en vloeiweiden werden ontwikkeld. Bewoners groeven de turf op om als brandstof te gebruiken. Zo ontstonden de vijvers die later werden gebruikt om vlas in te laten roten.

In de 20e eeuw is ten oosten van de Grootbroekloop asbestafval van het voormalige asbest verwerkend bedrijf Alfit gestort op paden en oevers om de paden te verhogen en de vijvers voor de vissers toegankelijker te maken. Tot 1970 werden grote hoeveelheden asbestafval gebruikt om in totaal 2.5 km paden en dijken in dit vijverrijk gebied op te hogen. Het volume aan asbesthoudend ophogingsmateriaal wordt er geschat op ca. 12.000m3

Asbestcement dak- en gevelbekleding is onderhevig aan verwering waardoor asbestvezels vrijkomen en met het regenwater afstromen. Waar regenwater van asbestcementleien of golfplaten niet opgevangen wordt door een dakgoot maar rechtstreeks afdruipt op de bodem, kan dit verhoogde concentraties aan niet-hecht gebonden asbestvezels zorgen in de toplaag. Hierdoor ontstaat lokaal een bodemverontreiniging met asbest.

Asbestverontreiniging door calamiteiten

Bij brandstoten rookgassen en bluswater potentieel asbestconglomeraten en –vezels uit naar de (nabije) omgeving. Ze zorgen enerzijds voor een acuut blootstellingsrisico bij de hulpdiensten en omwonenden en anderzijds voor een potentiële contaminatie van omliggende gebouwen, verhardingen en bodem. Ook de verspreiding van (verweerde) asbestfragmenten bij stormschade veroorzaakt vaak een analoog risico. De opruim- en saneringskosten zijn aanzienlijk.

Difuus asbest door onzorgvuldig handelen

Difuus asbest in de bodem kan aanleiding geven tot een bodemsaneringsnoodzaak of veroorzaakt onvoorziene kosten bij grondverzet of recyclage van bouwpuin.

Het afspuiten van een asbestcementdak of –gevelbekleding met hogedrukreiniger (voor bijvoorbeeld ontmossen, voorbehandeling coating) is bij wet verboden. De kracht van de waterstraal beschadigt de cementmatrix waardoor vrije asbestvezels met het spoelwater afstromen. Waar dit spoelwater op de bodem terechtkomt, kan dit voor verhoogde concentraties aan niet-hecht gebonden asbestvezels zorgen in de toplaag. Hierdoor ontstaat lokaal bodemverontreiniging met asbest. Ook het afborstelen veroorzaakt dezelfde risico’s. Inbreuken hiertegen meldt u best bij de lokale politie.

Asbestpuin afkomstig van het onzorgvuldig slopen van gebouwen en constructies, van de opbraak van wegen en verhardingen kwam en komt nog dikwijls niet-reglementair in de bodem of in bouwpuin terecht (bv. bij het opvullen van landbouwwegen). Als gevolg hiervan geraken grond- en puinpartijen diffuus verontreinigd met asbest. Ook de problematiek van ophooglagen met asbestproductieafval zorgt bij onzorgvuldige grondwerken voor een verdere diffuse verspreiding van het asbestmateriaal.

Sanering

Als asbest in de bodem wordt aangetroffen, kan het noodzakelijk zijn een beschrijvend bodemonderzoek te laten opmaken door een erkende bodemsaneringsdeskundige. Dit om de omvang en het risico van de asbestverontreiniging te bepalen. Wanneer er een saneringsnoodzaak blijkt, moet de bodemverontreiniging met asbest worden verwijderd. Meestal gebeurt dit door ontgraving onder begeleiding van een erkend bodemsaneringsdeskundige.

De verplichting om deze maatregelen uit te voeren rust op de saneringsplichtige:

De exploitant als op de grond waar de bodemverontreiniging tot stand kwam, een inrichting gevestigd is die vergunnings- of meldingsplichtig is;
Bij gebrek aan een exploitant, de gebruiker van des grond waar de bodemverontreiniging tot stand kwam;
Bij gebrek aan een exploitant en gebruiker, de eigenaar van de grond daar de bodemverontreiniging tot stand kwam.

Asbestcementafval aanbieden

Sinds 1 oktober 2020 moet asbestcementafval verpakt worden aangeboden op het recyclagepark. Sinds deze datum kan je ook een aanvraag doen om je asbestcementafval aan huis te laten ophalen. Lees hier meer.